collecting dna samples in beef cattle, गोतस्करांना बसणार चाप, गोमांसाची चाचणी करण्यासाठी सरकारने शोधला भन्नाट पर्याय – gujarat rolls out dna test to confirm if meat is beef

अहमदाबादः जप्त केलेले गोमांस हे खरंच बीफ आहे की अन्य हे तपासण्यासाठी गुजरात सरकारने एक नवीन पर्याय शोधला आहे. गोमांस तस्करीच्या संशयावरुन अनेकदा पोलिसांकडून मालावर जप्ती आणण्यात येते. आता जप्त करण्यात आलेले मांस हे गोमांसचं आहे का याची खात्री करण्यासाठी आता चाचणी करण्यात येणार आहे. या चाचणीमुळं आता एका तासांच्या आत या चाचणीचा निकाल येणार आहे. लॅम्प डीएनए चाचणी असं या पद्धतीचं नाव असून अशी चाचणी करणारं गुजरात हे देशातील पहिलं राज्य ठरलं आहे.

गुजरातमधील अहमदाबाद आणि गांधीनगरमध्ये मर्यादित क्षमतेत ही चाचणी सुर करण्यात आली आहे. सेरोलॉजिकल विश्लेषण आणि डीएनए विश्लेषण यांसारख्या पारंपारिक पद्धतींना लॅम्प डीएनए चाचणी हा चांगला पर्याय आहे. वरील दोन्ही चाचणीत एक दिवसांपेक्षा अधिक कालावधी लागत होता. मात्र, लॅम्प डीएनए चाचणीसाठी एका तासांचा कालावधी लागणार आहे.

निंकुज ब्रह्मभट्ट हे एनएफएसयूचे वरिष्ठ प्राध्यापक आहेत. ब्रह्मभट्ट यांच्या शोधप्रबंधात त्यांनी Development of Loop-mediated Isothermal Amplification (LAMP) यावर सखोल संशोधन केलं आहे. प्राण्यांची अंतर-प्रजाती फॉरेन्सिक तपासणी’ करण्यासाठी लॅम्पचा वापर केला जातो. २०२०मध्ये त्यांनी प्राध्यापक विवेक उपासनी यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांचा शोधप्रबंध पूर्ण केला आहे. दरम्यान, ही पद्धत वापरणारे गुजरात हे पहिलेच राज्य असल्याचंही त्यांनी म्हटलं आहे.

वाचाः मुंबई एक्स्प्रेसवेवर थरार; भरधाव कंटेनरचा अचानक ब्रेक फेल, पण चालकाने डोकं चालवलं अन् टळली दुर्घटना

यापूर्वी गोमांसाची चाचणी करताना गोळा केलेले नुमने बराच काळ उष्णतेच्या संपर्कात राहिले किंवा जप्तीच्या दीर्घ कालावधीनंतर त्याचे विश्लेषण केले गेले तर त्याचा अहवालावर परिणाम होतो, असं ब्रह्मभट्ट यांनी म्हटलं आहे. LAMP DNA पद्धतीचा वापर करून, प्रयोगशाळेत केलेल्या चाचणीच्या इतर पद्धतींप्रमाणे नमुन्याचे जागेवरच विश्लेषण केले जाऊ शकते. ही चाचणी अगदी लहान किंवा शिजवलेल्या मांसाच्या नमुन्यांमधूनही गोमांस ओळखू शकते. कधीकधी जप्त केलेल्या नमुन्यांमध्ये एकापेक्षा जास्त प्रकार असू शकतात, असंही ते म्हणाले.

वाचाः घराला रंग देताना मुलगा थरथरत होता, वडिलांनी शिडीला हात लावताच घडला मोठा अनर्थ

वादग्रस्त प्रकरणांमध्ये सेरोलॉजिकल पद्धती योग्य निकाल देत नाही. अशा प्रकरणांमध्ये LAMP DNA पद्धती वापरल्या जातात. या पद्धतींना प्रमाणबद्ध साच्यात बांधणं गरजेचे आहे जेणेकरून त्याचा इतर क्षेत्रातही मोठ्याप्रमाणात वापर होईल, असं एका वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी सांगितलं.